e no que non sempre atopan acomodo os máis brillantes, senón os máis dóciles e serviles cos aparellos? Por que conformarse coa morneza dun Rajoy, a estulticia dun Zapatero, a prepotencia dun Francisco Álvarez Cascos ou o populismo castizo dunha Esperanza Aguirre á hora de depositar o voto? Por que resignarse á abstención -lexítima, pero pouco comprometida- ou a votar co nariz tapado a un candidato co único fin de pechar o paso ao candidato rival, tal vez máis mediocre e corrupto que aquel?
Ler a José Saramago pode ser un bo antídoto contra a desesperanza para aqueles que, sentíndose demócratas e querendo exercer o seu dereito ao voto, non ven representados por unha clase política da que, en xeral, abominan. Nunha pasaxe do seu Ensaio sobre a lucidez, o Premio Nobel portugués lanza este afiado dardo: "O sistema democrático ten unha bomba, e a bomba é o voto en branco. Un cambio democrático pode nacer do uso consciente, moi consciente, do voto en branco. Iso sería darlle un susto, un susto tremendo ao sistema electoral. A min gustaríame que a cidadanía lle dese un susto moi forte á clase política co voto en branco. Así se teña o 80 por cento de abstención, o sistema seguirá funcionando; pero, que ocorrería, que faría un goberno se se atopa cun 80 por cento de votos en branco?".
Esa é a pregunta: Podería mirar cara a outro lado a nosa clase política e finxir que non pasou nada se os cidadáns désenlle nas urnas un voto de castigo desa magnitude? Serían capaces os aparellos dos partidos de conter unha marea de indignación cívica de tal calibre e seguir gardando baixo sete chaves a reforma da Lei Electoral? Segundo o noso sistema electoral, baseado na fórmula D'Hondt, o voto en branco contabilízase como voto válido, pero non computa á hora da repartición de escanos. Os detractores do voto en branco sosteñen, erroneamente, que esta opción beneficia aos partidos maioritarios. Nada máis lonxe da realidade: se seica son as formacións minoritarias as que poden resultar prexudicadas para pasar o corte do 3% ou o 5% dos votos -segundo os casos- que lles dea representación institucional.
Nas últimas eleccións celebradas até a data -as autonómicas catalás do pasado mes de novembro-, o voto en branco alcanzou o seu máximo histórico, rozando o 3%. Unha porcentaxe nada desdeñable, pero insuficiente para inquietar á clase política. E moito menos para forzar aos partidos maioritarios a impulsar unha reforma da Lei Electoral que vai en contra dos seus intereses tribais: que os votos en branco tradúzanse en escanos -baleiros, por suposto- no Parlamento. Pode parecer unha utopía, pero alcanzala só depende de vostede. Atrévese?
